У працэсе адраджэння нацыянальнай культуры і самасвядомасці важнае месца належыць фальклору - асноўнаму багаццю нашых продкаў, дзякуючы якому захоўваецца пераемнасць традыцый, ажыццяўляецца сувязь пакаленняў.

     На практыцы ў дашкольным выхаванні ўдзяляецца мала ўвагі нацыянальнаму фальклору, нягледзячы на тое, што беларускі народ мае багатую фальклорную спадчыну, створаную спецыяльна для дзяцей.

     Вельмі добра падыходзіць музычны фальклор, які па сваей прыродзе пранізаны элементамі народнага тэатра, гульнямі, пантамімай.

     Падбіраючы для працы з дзецьмі найбольш эфектыўныя формы, метады і сродкі, трэба ўлічваць, што працэс фарміравання нацыянальнай самасвядомасці доўгі і складаны, і пачынаць яго трэба перш за ўсе з азнаямлення з родным краем, непасрэдна ўключваючы сродкі вуснай народнай творчасці.

     У Ι і ΙΙ малодшых групах , праводзячы назіранні за прыгажосцю роднай прыроды, неабходна чытаць вершы, забаўлянкі, загадкі неабходна адраджаць выкарыстанне твораў вуснай народнай творчасці (казак, забаўлянак, калыханак, песен, гульняў) у час рэжымных момантаў, у сям’і.

     Пры планаванні работы з дзецьмі сярэдняй і старшай груп неабходна выкарыстоўваць розныя формы:

- пазнавальныя гутаркі ў вольнай форме,

- сумесная дзейнасць педагога з дзецьмі;

- самастойная дзіцячая дзейнасць;

- гульні, тэматычныя прагулкі і экскурсіі;

- назіранні ў прыродзе;

- святы і забавы.

     Малыя фальклорныя жанры- мініяцюрныя паэтычныя творы, створаныя для дзяцей, якія маюць канкрэтны педагагічны кірунак. Яны ўпрыгожваюць мову педагога, робяць яе вобразнай і прыгожай, прыцягваюць увагу дзяцей. Забаўлянкі, пястушкі прыносяць радасць дзецям, выклікаюць у іх жаданне паўтараць словы за дарослымі, выконваць заданні выхавальніка, удзельнічаць у агульных гульнях.

     Пястушкі выкарыстоўваюцца педагогамі ў розных рэжымных момантах: пад гукі гэтых вершаў і песень дзеці ахвотна мыюцца, прымаюць ежу, займаюцца. Жыццё дзіцяці становіцца цікавейшым, ярчэйшым, а ў яго самога лепш развіваюцца памяць, мысленне, увага, маўленне, а калі яно выконвае канкрэтныя рухі, то развіваюцца каардынацыя, узгодненасць, спрытнасць. У час расказвання пястушкі спярша выкарыстоўваецца нагляднасць, потым тлумачыцца сэнс новых слоў, улічваюцца вопыт і веды дзяцей.

     Калыханкі- першыя для дзяцей ўзоры мастацкага слова. Навакольны свет у іх падаецца ў вобразах, даступных і зразумелых.

Ходзіць кот па сенажаці.

Кліча сон ён ля дзіцяці.

ой, сонечку-галубочку,

Прыспі маю Волечку.

     У беларускім фальклоры шмат прыказак і прымавак. Дзеці з інтарэсам успрымаюць іх кароткі змест. Многія прыказкі і прымаўкі маюць павучальнае значэнне: яны ўсхваляюць працавітасць, гаспадарлівасць, умельства, вучаць любіць родны край, Радзіму, асуджаюць гультайства, зайздрасць – усё адмоўнае. Падбіраюцца яны па канкрэтнай тэме: пра Радзіму, працу, хлеб, навуку, поры года, з’явы прыроды, народныя прыкметы.

     Павучальнасць прыказак і прымавак разумеецца дзецьмі паступова, і глыбіня іх разумеецца ў большай меры залежыць ад таго, насколькі часта выкарыстоўваюцца яны ў патрэбных момантах. Асабліва часта нашы выхаванцы прымяняюць іх у працоўнай дзейнасці, пры выкананні адказных даручэнняў.

Загадка – кароткае паэтычна-вобразнае апісанне прадмета або з’явы, якое даецца, як правіла, у форме пытання і адгадваецца па другарадных адзнаках, па прыкметах падабенства.

     Лічыцца, што галоўная функцыя загадкі – развіваць ў чалавека мастацка-вобразнае мысленне, паэтычны погляд на рычаіснасць. У мінулым загадка служыла сродкам выпрабавання разумовых здольнасцей, іншасказальная, загадкавая форма з поспехам выкарыстоўвалася ў ваенных і пасольскіх справах. Загадкі, песні-загадкі надзвачай шырока ўжываліся ў вясельных абрадах, напрыклад, з мэтай “праверкі” разумовай сталасці жаніха.      Каштоўнасць традыцыйнай загадкі ў тым, што яна ў высокапаэтычнай форме адлюстроўвала гаспадарчую і творчую дзейнасць чалавека, яго жыццёвы вопыт, побыт, працу, жывёльнасць, расліннасць, будову сусвету і да нашых дзён мае вялікае эстэтычна-мастацкае значэнне для выхавання дзяцей. Загадкі: Без кораня, а расце. (Камень) Без ног бяжыць, без воч глядзіць. (Вада) Лата на лаце, ніткі не знаці. (Капуста) Цераз мяжу брат брата не бачаць. (Вочы)

     Яркую акрэсленую выхаваўчую накіраванасць маюць беларускія народныя песні. Праз іх тэксты, лексіку дзеці ўзбагачаюць уяўленні аб наваколлі, прыродных з’явах, знаёмяцца з прыладамі працы, беларускімі назвамі месяцаў, дзён тыдня, нацыянальнымі стравамі, значна пашыраецца актыўны слоўнік.

     Праз песню знаёмім выхаванцаў з лепшымі рысамі характару беларусаў: шчырасцю, чуласцю, сціпласцю, уважлівасцю. Фальклорныя песня дапамагае развіццю эмацыянальнай сферы дзяцей, падрыхтоўвае да выканання пэўных сацыяльных роляў.

     Заняткі па азнаямленню дзяцей з вуснай народнай творчасцю пройдуць цікава, калі да іх удзелу далучыць бабуль і дзядуль, артыстаў тэатру, супрацоўнікаў музеяў, народных майстроў.

     Пры арганізацыі адукацыйнага працэсу у адпаведнасці з патрабаваннямі вучэбнай праграмы дашкольнай адукацыі варта памятаць, што першаасновай народнай педагогікі лічыцца культ працы, умелых рук і разумення свайго месца ў прыродзе, таму працоўная дзейнасць, спалучэнне яе з творамі вуснай народнай творчасці дазволіць зацікавіць дзяцей сумеснай працай.

     На музычных занятках выхаванцы знаёмяцца з асаблівасцямі беларускай народнай музыкі, развучваюць беларускія танцы, спяваюць песні, знаёмяцца з народным тэатрам “Батлейка”.

     Усвядомленаму імкненню дзяцей да авалодання культурнымі эталонамі, ўзаемадзеянню ў калектыве спрыяюць арганізацыя з дзецьмі ісцэніровак па казках, фантазіраванне, прыдумванне гісторый, выкананне творчага задання. Малыя формы фальклора актыўна ўключаюцца ў вядучы від дзейнасці – гульню, у дадзеным выпадку – гульню- драматызацыю. Гульні-драматызацыі даюць шырокі прастор для выяўлення ў дзяцей творчых здольнасцей, самастойнасці, ініцыятывы. Жывая інтанацыя маўлення, вобразныя і свабодныя рухі, міміка, жэсты надаюць гульням дзяцей натуральнасць і праўдзівасць. Гульня-драматызацыя аказвае актывізуючы ўплыў на развіццё выразнага беларускага маўлення, паколькі яна спалучае разам гульнёвую матывацыю і камунікатыўную накіраванасць. Дзеці старшай групы могуць драматызаваць творы як для сябе, так і для маленькіх гледачоў, для сваіх бацькоў. Да гульні-драматызацыі неабходна падрыхтаваць разам з дзецьмі атрыбуты, элементы касцюмаў. Выхавацель кіруе гульнёй, нагадвае і ўдакладняе змест казкі, сочыць за дакладнасцю вобразаў.

     Вялікі выхаваўчы патэнцыял маюць народныя святы і абрады. Яны задавальняюць дапытлівасць дзяцей, іх эстэтычныя патрэбы, цягу рухаў, фарміруюць творчае мысленне, пабуджаюць да супрацоўніцтва, вучаць пазнаваць беларускую культуру. Поспех засваення мастацкіх твораў залежыць ад таго, наколькі яны зразумелыя дзецям і даюць магчымасць выконваць ролі адпаведных персанажаў, песень, суправаджаць спевы мімікай, рухамі. Калі для спеваў дзяцей малодшых груп найбольш даступным песенным матэрыялам з’яўляюцца калыханкі, забаўлянкі, невялікія песенькі, то асаблівае месца ў старшых дзяцей займаюць песні, карагоды, гульні, якуія дзеці вучаць для народных свят і абрадаў.

      Паспяховасць заняткаў па фарміраванню нацыянальнай самавядомасці сродкамі вуснай народнай творчасці магчыма дасягнуць з дапамогай эфектыўных метадаў і прыёмаў работы:

-сюрпрызны момант, незвычайны пачатак;

-праблемны характар становішча;

-гульнёвыя прыёмы;

-віктарыны, выставы адгадак;

-выкарыстанне прыказак , прымавак, малых форм беларускага фальклору для арганізацыі дынамічнай хвілінкі;

-творчыя заданні :”намалюй, што ўявіў”, “прыдумай сам”, “упрыгож”;

- хатнія заданні “Пагуляй у дамашні тэатр”, “Спытай у бабулі”;

-мультымедыйныя прэзентацыі;

-тэматычныя віктарыны, вечарыны, кірмашы;

-сумесныя з бацькамі святы.

     Усё гэта дае магчымасць вырашыць задачы развіцця беларускага маўлення, раскрыць творчыя магчымасці дзяцей, сфарміраваць цікавасць да народнай творчасці, у гульнёвай форме далучыць дзяцей да нацыянальнай культуры.

     Выкарыстанне ў працы з дашкольнікамі твораў народнай творчасці ажыўляе адукацыйны працэс, аказвае асаблівы ўплыў на выхаванне патрыятычных пачуццяў, нацыянальнай самасвядомасці.

   Выхоўваючы патрыёта, нацыянальна свядомага чалавека, фальклор адначасова задавальняе патрэбу дзіцячай душы ў гульні, жарце, асваенні свету.

Чалавеку трэба шмат чаго ведаць. Трэба ведаць сваю мову і іншыя мовы. Трэба ведаць казкі свае і казкі іншых народаў. Трэба ведаць танцы свае і танцы іншых народаў.

Але безумоўна, найлепш і найперш трэба ведаць усё роднае. Нам з вамі трэба ведаць найлепш усё беларускае.

І ў першую чаргу кожны человек павінен ведаць сваю мову, умець спяваць свае народныя песні, танцаваць свае народныя танцы. Кожны чалавек павінен ведаць прыказкі свайго народа. Прапануем вашай увазе беларускiя казкi.

Піліпка сынок  

Чаго на свеце не здараецца  

Ліса, мядзьведзь і мужык  

Чаго на свеце не здараецца.

Государственные праздники, праздничные дни, памятные и праздничные даты устанавливает Президент Республики Беларусь. В настоящее время действует Указ Президента Республики Беларусь от 26 марта 1998 г. № 157 "О государственных праздниках, праздничных днях и памятных датах в Республике Беларусь". В соответствии с изменениями и дополнениями Конституции Республики Беларусь, принятыми на республиканском референдуме 27 февраля 2022 года, государственные и праздничные дни устанавливает Всебелорусское народное собрание. Государственные праздники устанавливаются в ознаменование событий, имеющих особое историческое либо общественно-политическое значение для Республики Беларусь, оказавших существенное влияние на развитие белорусского государства и общества. Праздничные дни устанавливаются в ознаменование иных событий, посвященных традиционным датам, чествованию работников определенной профессии, отрасли хозяйства или сферы деятельности и т.д. Памятные даты связаны с иными историческими событиями в жизни государства и общества либо традиционно отмечаются отдельными категориями граждан. Праздничные даты - это традиционно отмечаемые значительным количеством граждан события, которые не наделяются в Республике Беларусь официальным статусом государственного праздника, праздничного дня или памятной даты. Государственные праздники

День Конституции – 15 марта; День единения народов Беларуси и России – 2 апреля; День Победы – 9 мая; День Государственного герба Республики Беларусь и Государственного флага Республики Беларусь – второе воскресенье мая; День Независимости Республики Беларусь (День Республики) – 3 июля; День народного единства – 17 сентября.

Общереспубликанские праздничные дни

Новый год - 1 и 2 января; День защитников Отечества и Вооруженных Сил Республики Беларусь - 23 февраля; День женщин - 8 марта; Праздник труда - 1 мая; День Октябрьской революции - 7 ноября.

Религиозные праздничные дни

Рождество Христово (православное Рождество) - 7 января; Пасха - по календарю православной и католической конфессий; Радуница - по календарю православной конфессии; День памяти - 2 ноября; Рождество Христово (католическое Рождество) - 25 декабря.

Иные праздничные дни

День потребителя - 15 марта; День семьи - 15 мая; День охраны окружающей среды - 5 июня; День молодежи и студенчества - последнее воскресенье июня; День знаний - 1 сентября; День белорусской письменности - первое воскресенье сентября; День мира - третий вторник сентября; День пожилых людей - 1 октября; День матери - 14 октября; День отца - 21 октября; День инвалидов - 3 декабря; День прав человека - 10 декабря; День белорусского кино - 17 декабря. Памятные даты День памяти воинов-интернационалистов - 15 февраля; День чернобыльской трагедии - 26 апреля; День всенародной памяти жертв Великой Отечественной войны и геноцида белорусского народа - 22 июня.

Государственный флаг Республики Беларусь

Государственный флаг Республики Беларусь представляет собой прямоугольное полотнище, состоящее из двух горизонтальных цветных полос: верхней красного цвета и нижней зеленого цвета. Отношение ширины полос красного и зеленого цвета – 2:1. Слева вертикально расположен белорусский орнамент красного цвета на белом фоне. Цвета нашего флага имеют следующие значения: Красный – сила, мужество, благородство, энергия; Зелёный – надежда, здоровье, молодость, возрождение, трудолюбие, созидание, природная гармония; Белый – чистота, непорочность, примирение, мудрость, знания. Орнамент – символ древней культуры народа, его духовного богатства. Содержание орнамента на Государственном флаге повествует о хлебе, урожае и продолжении рода; прославляет трудолюбие и мастерство – первооснову счастливой доли человека. Беларусь – первая в мире страна, которая использовала национальный орнамент в качестве элемента государственного флага.

Факты о нашем флаге Орнамент, размещенный на флаге, был вышит в 1917 г. крестьянкой из деревни Костелище Сенненского района Витебской области Матреной Маркевич. В Сенно ей установлен памятник. Второе воскресенье мая – День Государственного герба и Государственного флага Республики Беларусь. В 2013 г. в Минске появилась площадь Государственного флага. В центре её находится 70 ­метровая стела, на которой установлен самый большой в стране государственный флаг. Его площадь составляет 98 м2, а масса 25 кг.

Государственный герб Республики Беларусь

Государственный герб Республики Беларусь является символом государственного суверенитета Республики Беларусь.

Государственный герб Республики Беларусь представляет собой размещенный в серебряном поле зеленый контур Государственной границы Республики Беларусь, наложенный на золотые лучи восходящего над земным шаром солнца. Вверху поля находится пятиконечная красная звезда. Герб обрамлен венком из золотых колосьев, переплетенных справа цветками клевера, слева – цветками льна. Венок трижды перевит с каждой стороны красно-зеленой лентой, в средней части которой в основании Государственного герба Республики Беларусь в две строки начертаны золотом слова «Рэспубліка Беларусь».

Изображение Государственного герба Республики Беларусь помещается:

• на здании резиденции Президента Республики Беларусь, на зданиях палат Национального собрания Республики Беларусь, Совета Министров Республики Беларусь, Национального банка Республики Беларусь, Комитета государственного контроля Республики Беларусь, министерств, государственных комитетов и других республиканских органов государственного управления Республики Беларусь, на зданиях местных Советов депутатов, местных исполнительных и распорядительных органов, судов, органов Прокуратуры Республики Беларусь, на зданиях дипломатических и консульских представительств, торговых учреждений Республики Беларусь, находящихся за границей;в помещениях ряда других государственных учреждений;
• на печатях и бланках документов Президента Республики Беларусь, Парламента, Правительства, министерств, государственных комитетов Республики Беларусь и т.д.;
• на ценных бумагах, облигациях, почтовых марках и лотерейных билетах Республики Беларусь;
• на паспортах граждан Республики Беларусь, а также на дипломатических и других заграничных паспортах, выдаваемых гражданам Республики Беларусь;
• на пограничных столбах, устанавливаемых на Государственной границе Республики Беларусь, а также в пунктах пропуска через нее.

Государственный гимн Республики Беларусь

Государственный гимн Республики Беларусь представляет собой музыкально-поэтическое произведение, исполняемое в случаях, предусмотренных Законом Республики Беларусь от 5 июля 2004 г. № 301-З "О государственных символах Республики Беларусь" и иными законодательными актами Республики Беларусь.

Государственный гимн Республики Беларусь исполняется:

при вступлении Президента Республики Беларусь в должность – после принесения им Присяги;

при открытии и закрытии сессий Палаты представителей и Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь;

во время официальной церемонии поднятия Государственного флага Республики Беларусь и иных официальных государственных церемоний;

во время проведения церемоний встреч глав иностранных государств, парламентов и правительств иностранных государств, посещающих Республику Беларусь с официальными визитами;

при официальных церемониях возложения венков главами иностранных государств, парламентов и правительств;

при проведении воинских ритуалов – в соответствии с общевоинскими уставами Вооруженных Сил Республики Беларусь.

Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь Словы М.Клімковіча, У.Карызны Музыка Н.Сакалоўскага

Мы, беларусы - мірныя людзі,

Сэрцам адданыя роднай зямлі,

Шчыра сябруем, сілы гартуем

Мы ў працавітай, вольнай сям'і.

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,

Слаўся, народаў братэрскі саюз!

Наша любімая маці-Радзіма,

Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Разам з братамі мужна вякамі

Мы баранілі родны парог,

У бітвах за волю, бітвах за долю

Свой здабывалі сцяг перамог!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,

Слаўся, народаў братэрскі саюз!

Наша любімая маці-Радзіма,

Вечна жыві і квітней, Беларусь!

Дружба народаў - сіла народаў -

Наш запаветны, сонечны шлях.

Горда ж узвіся ў ясныя высі,

Сцяг пераможны - радасці сцяг!

Слаўся, зямлі нашай светлае імя,

Слаўся, народаў братэрскі саюз!

Наша любімая маці-Радзіма,

Вечна жыві і квітней, Беларусь!